KATHOLICISME
VOOR WE VAN START GAAN
1. Schrijf vijf elementen neer die in je opkomen als je aan het katholicisme denkt.
2. Schrijf drie vragen neer die jij zou willen stellen over het katholicisme.
2.1 EEN BRIEF VAN SARA
Hallo! Mijn naam is Sara, ik ben veertien jaar oud en katholiek gelovige.
Ik voel mij net zoals de rest van mijn gezin, verbonden met de Katholieke
Kerk. Het katholicisme is een stroming binnen het christendom. Katholiek
betekent ‘universeel’, je kan dus zeggen dat de katholieke boodschap en
de Katholieke Kerk aan iedereen gericht is.
Net zoals andere christenen, geloven katholieken in God in drievoud: God
de Vader, Jezus de Zoon en de Heilige Geest. Dit noemen we de Heilige
Drievuldigheid. Dit komt ook terug in het kruisteken dat christenen maken
en waarbij zij zeggen: “In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige
Geest”. Het kruisteken is een symbolische handeling en is een verwijzing
naar het kruis waarop Jezus stierf, één van de belangrijkste symbolen
binnen ons geloof.
Jezus werd geboren in de eerste eeuw van de christelijke jaartelling in
Palestina en was een uniek iemand. Hij vertelde tal van inspirerende lessen
en verhalen, en verrichtte wonderen. Hij kondigde het Rijk van God aan: een
rijk van liefde, niet van macht. Daarom kende Jezus ook tegenstand. Hij
stierf uiteindelijk aan het kruis, voor de zonden van alle mensen. Als Zoon
van God stond hij echter op uit de dood. Zijn dood en verrijzenis onthulden
Gods liefde voor ons, en betekenden het begin van het christendom.
Vandaag is het Kerstmis! Ieder jaar op 25 december vieren christenen over heel de wereld de geboorte van Jezus. Kerstmis is een echt familiefeest. We komen gezellig samen met heel de familie, om lekker te eten en cadeautjes te openen! Weet je wat ik ook erg leuk vind aan Kerstmis? Het kerststalletje! Een kerststalletje doet ons terugdenken aan de geboorte van Jezus. Dit kerststalletje zetten katholieken meestal bij de versierde kerstboom.
Naast Kerstmis zijn er nog andere feestdagen die een belangrijke plaats en betekenis hebben in het leven van katholieken. De belangrijkste feestdag is Pasen. Met Pasen herdenken christenen de verrijzenis van Jezus uit het graf. De liefde van God is sterker dan de dood. Zo is Pasen het symbool van hoop en toekomst. Het lijden, de dood en de verrijzenis van Jezus Christus vormen de kern van het christelijk geloof. Pasen is ook een vrolijk familiefeest, waarbij we op zoek gaan naar chocolade paaseitjes, of we maken zelf gekleurde paaseitjes!
Naast het sacrament van de eucharistie zijn er nog zes andere sacramenten die een belangrijke rol spelen in het leven van katholieken. Het eerste sacrament is het doopsel. Mijn ouders hebben gekozen om mij als baby te laten dopen. Het doopsel is een initiatiesacrament waarbij mensen worden opgenomen binnen de Katholieke Kerk. Water wordt over het hoofd van de gedoopte gegoten, en de gedoopte krijgt ook een peter en een meter. Zowel kinderen als volwassenen kunnen worden gedoopt, om lid te worden van de Katholieke Kerk. Een katholiek gelooft dat het doopsel het begin is van een nieuw leven in Christus.
Toen ik twaalf jaar werd, heb ik het sacrament van het vormsel ontvangen. Dit is ook een initiatiesacrament, zoals het doopsel. De vormeling wordt gezalfd met de Heilige Geest. Het is de bevestiging van het doopsel en van de verbondenheid met God en de Kerkgemeenschap. Je zegt dan aan iedereen: ‘Ik wil katholiek zijn’.
Later wil ik ook graag trouwen voor de Kerk! Het sacrament van het huwelijk verbindt niet alleen twee christenen met elkaar, maar ook met God en de Kerkgemeenschap. Sommige katholieken worden geroepen tot het priesterschap of tot een religieus gemeenschapsleven. Zij ontvangen het sacrament van de priesterwijding. Ze stellen zich bewust ten dienste van God en de Kerkgemeenschap. Ook vrouwen kunnen de kerk dienen, als religieuzen in congregaties of als leken, zowel binnen als buiten het huwelijk.
Vorig jaar is mijn grootvader gestorven. Op het einde van zijn leven heeft hij het sacrament van de ziekenzalving ontvangen, wat een bijzonder en troostend moment was voor hem en onze familie. Het sacrament van de ziekenzalving wordt toegediend aan zieken en stervenden. De zieke of stervende ervaart of voelt dat God hem of haar liefdevol nabij is.
Het laatste sacrament waar ik meer over wil vertellen, is het sacrament van boete en verzoening. Dit sacrament geeft katholieken de mogelijkheid om hun zonden op te biechten aan een priester. Onze zonden, kwaadheid en onmacht worden toevertrouwd aan God, die ons vervolgens vergeving en verzoening schenkt als we bereid zijn ons leven te vernieuwen. Katholiek zijn heeft morele implicaties: de waardigheid van de menselijke persoon eerbiedigen, verantwoordelijkheid opnemen voor de gemeenschap en de hele schepping.
Om te eindigen wil ik nog iets zeggen over Vaticaanstad, in Rome, want dit is de belangrijkste plaats voor katholieken in heel de wereld omdat het de hoofdzetel van de Katholieke Kerk is. Het is de plaats waar de paus woont! De paus is het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. Naast de paus zijn er nog drie andere ambten binnen de Katholieke Kerk: bisschop, priester en diaken. Katholieke gelovigen die geen formeel ambt opnemen, worden leken genoemd. Leken worden geroepen om zich te engageren in de samenleving vanuit een christelijke inspiratie. Graag wil ik afsluiten met een gebed, misschien wel het bekendste gebed van christenen ter wereld, door Jezus zelf gegeven: het Onzevader.
Onze Vader, die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd,
Uw Rijk kome,
Uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.
2.2 OEFENINGEN
2.2.1 OEFENING 1: EEN EERSTE KENNISMAKING MET HET KATHOLICISME
Beantwoord onderstaande vragen na het bekijken/lezen van Sara’s brief.
1.Wat wist jij al over het katholieke geloof?
2. Welke informatie over het katholieke geloof is nieuw voor jou?
2.2.2 OEFENING 2: WAT WEET JE OVER HET KATHOLIEK GELOOF?
Beantwoord onderstaande vragen na het bekijken/lezen van Sara’s brief.
1. Wat betekent ‘katholiek’?
2. Als katholieken spreken over God de Vader, Jezus de Zoon en de Heilige Geest, dan noemen ze dit…
3. Welke rangorde van ambten binnen de Katholieke Kerk is correct?
4. Met Pasen herdenken katholiek gelovigen…
5. Welke naam heeft het geloofsboek van katholiek gelovigen?
6. De Katholieke Kerk kent zeven sacramenten. Wat is een sacrament?
7. In het alledaagse leven van katholieken speelt de verering van heiligen een belangrijke rol. Wat is een heilige?
8. Waar woont de paus, het hoofd van de Katholieke Kerk?
9. Wat is één van de belangrijkste symbolen voor katholieken?
10. De eucharistie herinnert katholieken aan…
2.2.3 OEFENING 3: DE ZEVEN SACRAMENTEN
Een sacrament is een ritueel in de Katholieke Kerk waarbij God en de
mens elkaar ontmoeten. De katholieke traditie kent zeven sacramenten die
belangrijke momenten en overgangen in het leven van katholiek gelovigen
raken.
Hieronder vind je de zeven sacramenten. Verbind elk sacrament met
de juiste betekenis door het nummer van het sacrament bij de juiste
omschrijving te noteren:
1. Sacrament van het doopsel
2. Sacrament van de eucharistie
3. Sacrament van het vormsel
4. Sacrament van het huwelijk
5. Sacrament van de priesterwijding
6. Sacrament van de ziekenzalving
7. Sacrament van boete en verzoening
Bij dit sacrament wordt een katholiek gelovige gezalfd met de Heilige Geest. Het is een bevestiging van het doopsel. Op die manier toont de gelovige aan God en de Kerkgemeenschap dat hij/zij katholiek wil zijn.
Dit sacrament schenkt vergeving en verzoening, nadat een katholiek gelovige de eigen zonden heeft opgebiecht en bereid is om het eigen leven te vernieuwen.
Dit sacrament ontvangt een katholiek voor de eerste keer bij de Eerste Communie. Het sacrament herinnert katholieken aan het Laatste Avondmaal, waar Jezus aan zijn leerlingen vroeg om de maaltijd altijd op dezelfde manier te blijven herhalen. Met dit sacrament herdenken katholieken Christus en het paasmysterie.
Bij dit sacrament worden twee personen niet alleen verbonden levenslang met elkaar, maar ook met God en de Kerkgemeenschap.
Mensen worden aan de hand van dit initiatiesacrament binnengeleid in het christelijk geloof, door water overgoten in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Dit sacrament wordt toegediend aan zieken en stervenden. Het is een grote steun en laat de zieke of stervende de nabijheid van God ervaren.
Met dit sacrament toont een persoon de keuze om zich met een kerkelijk ambt ten dienste te stellen van God en de Kerkgemeenschap. Dit sacrament kunnen alleen ongehuwde mannen verkrijgen.
2.2.4 OEFENING 4: JUIST OF FOUT?
Lees onderstaande uitspraken na het bekijken/lezen van Sara’s brief. Zijn deze uitspraken juist of fout? Duid het juiste antwoord aan en motiveer je antwoord.
1. Jezus leefde in de eerste eeuw van de christelijke jaarteling. Hij was
een bijzonder en inspirerend persoon. Hij kende geen enkele tegenstand
gedurende heel zijn leven.
JUIST / FOUT
2. Een katholiek gelovige die op bedevaart gaat, maakt een inspirerende
reis naar een plaats met een belangrijke religieuze betekenis. Katholieken
kunnen ervoor kiezen om op bedevaart te gaan naar plaatsen die met
heiligen zijn verbonden, zoals Lourdes.
JUIST / FOUT
3. Vaticaanstad is een bijzondere plaats voor katholieken. Het is de enige
plaats waar de Bijbel, het geloofsboek van christenen, gelezen kan worden.
JUIST / FOUT
2.2.5 AFSLUITEND: HET ONZEVADER
Bidden is een belangrijke activiteit voor katholieken. Het bekendste
gebed voor alle christenen is het Onzevader. Dit gebed is dus niet alleen
belangrijk voor katholieken, maar ook voor protestanten, anglicanen,
orthodoxen, enzovoort. Het gebed werd door Jezus Christus zelf
gegeven. Het is dus eeuwenoud en kan zelfs teruggevonden worden in
de Bijbel.
Het Onzevader is een krachtige tekst gericht aan God. Gelovigen kunnen
hier troost, steun, hoop en vertrouwen in terugvinden. Het is een tekst die
katholieken ook over de toekomst doet dromen, waarin niets wat goed is
uiteindelijk verloren gaat.
Onze Vader, die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd,
Uw Rijk kome,
Uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.
1. Wat verwondert je het meest in dit gebed?
2. Bid jij wel eens?
3. Als je zelf niet bidt, begrijp je waarom anderen dit wel doen? Wat zou je aan hen willen vragen?
WOORDENLIJST
Bedevaart
Een katholiek gelovige die op bedevaart gaat, maakt een inspirerende reis naar een plaats met een
belangrijke religieuze betekenis. Katholieken kunnen ervoor kiezen om op bedevaart te gaan naar plaatsen
die met heiligen zijn verbonden, zoals Lourdes. Voor veel mensen is een bedevaart een inspirerende
ervaring die hun de rest van hun leven bijblijft.
Bijbel
De Bijbel is het geloofsboek van christenen. Dit heilig boek voor christenen bestaat uit twee delen: het
Oude/Eerste Testament en het Nieuwe/Tweede Testament. De term ‘Bijbel’ komt van het Griekse woord
biblia, wat ‘boeken’ betekent. De Bijbel is immers een verzameling van verschillende boeken, bestaande
uit verschillende literaire genres: legenden, wijsheden, (historische) verhalen, profetische visoenen,
Evangelies, enzovoort.
Heilige
In het alledaagse leven van katholieken speelt de verering van heiligen een belangrijke rol. Heiligen zijn
voorbeelden van een christelijk leven dat inspireert. Een bekend voorbeeld van een heilige is Maria, de
moeder van Jezus.
Heilige Drievuldigheid
Net zoals andere christenen, spreken katholieken over God in drievoud: God de Vader, Jezus de Zoon
en de Heilige Geest. Dit noemen we de Heilige Drievuldigheid. Dit komt ook terug in het kruisteken dat
christenen maken en waarbij zij zeggen: “In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest”.
Katholiek
Het katholicisme is een stroming binnen het christendom. Katholiek betekent ‘universeel’. De katholieke
boodschap en de Katholieke Kerk zijn immers aan iedereen gericht.
Onzevader
Het Onzevader is een bekend en veelvuldig gebeden gebed onder christenen, gericht aan God. Het werd
door Jezus zelf gegeven en is terug te vinden in de Bijbel. Dit gebed is eeuwenoud en in wel honderden
talen vertaald.
Rijk Gods
Jezus kondigde het Rijk Gods, of het Rijk van God, aan: een rijk van liefde, niet van macht. Het Rijk Gods
heeft een belangrijke plaats binnen het christendom en vormt mede de kern van Jezus’ verkondiging.
Wanneer christenen spreken over het Rijk Gods, verwijzen ze naar de hoop en droom van een andere en
nieuwe wereld van Gods Konikrijk. De exacte betekenis en inhoud is echter voor interpretatie vatbaar en
verschilt naargelang context en tijd.
Sacrament
Een sacrament is een ritueel in de Katholieke Kerk waarbij God en de mens elkaar ontmoeten. De katholieke
traditie kent zeven sacramenten die belangrijke momenten en overgangen in het leven van katholiek
gelovigen symboliseren: sacrament van het doopsel, sacrament van de eucharistie, sacrament van het
vormsel, sacrament van het huwelijk, sacrament van de priesterwijding, sacrament van de ziekenzalving,
sacrament van boete en verzoening.
BIBLIOGRAFIE
De Schepper, Jef. 2006. Wat christenen geloven. Tielt/Wommelgem: Lannoo NV/Van in, pp. 26-27, pp. 156-159.
Elisabeth. “De advent: oorsprong, geschiedenis en betekenis”. Accessed February 12, 2021. https://www.pastoralezorg.be/page/de-advent-in-zorg-en-welzijnsvoorzieningen/
Lauvrijs, Bart. 2006. Het feestenboek voor de jeugd: verhelderende en megaleuke weetjes.
Antwerpen: Berghmans.
Pexels, “The best free stock photos & videos shared by talented creators”. Accessed February 12, 2021. https://www.pexels.com/
Pollefeyt, Didier & Hendrickx, Jeroen. 2020.
Letter & Geest. Christelijke ingrediënten voor actueel
godsdienstonderwijs. Deel III: derde graad secundair onderwijs. Antwerpen: Uitgeverij Halewijn.
Thomas. “7 sacramenten (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-zeven-sacramenten/
Thomas. “Ambten in de kerk (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ambten-in-de-kerk/
Thomas. “De eerste kerk (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-de-eerste-kerk/
Thomas. “Een jaar vol feesten”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/een-jaar-vol-feesten/
Thomas. “Heilige Geest (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-heilige-geest/
Thomas. “Jezus als openbaring (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-jezus-als-godsopenbaring/
Thomas. “Laudato Si (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/laudato-si/
Thomas. “Literaire genres in de bijbel (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/literaire-genres-bijbel/
Thomas. “Liturgisch jaar (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-liturgish-jaar/
Thomas. “Onzevader (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-onzevader/
Thomas. “Over de grens (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/over-de-grens/
Thomas. “Paasmysterie (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-paasmysterie/
Thomas. “Rijk gods (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/rijk-gods/
Thomas. “Sacrament van boete en verzoening (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/sacrament-van-boete-en-verzoening/
Thomas. “Sacrament van de eucharistie (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-sacrament-van-de-eucharistie/
Thomas. “Sacrament van de ziekenzalving (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/sacrament-ziekenzalving/
Thomas. “Sacrament van het doopsel (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/sacrament-van-het-doopsel/
Thomas. “Sacrament van het huwelijk (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/ingredient-sacrament-huwelijk/
Thomas. “Sacrament van het vormsel (Theologische achtergrond)”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/sacrament-van-het-vormsel/
Thomas. “Servus Servorum Dei. Over de toekomst van het pausschap”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/servus-servorum-dei/
Thomas. “Theologische achtergronden”. Accessed February 12, 2021. https://www.kuleuven.be/thomas/page/theologische-achtergronden/
Vatican News. “Our Father”. Accessed February 12, 2021.
https://www.vaticannews.va/en/
prayers/our-father.htm
Youcat. 2011. Jongerencatechismus van de Katholieke Kerk. Tielt: Lannoo, pp. 86-89.