ORTHODOXIE

VOORDAT WE BEGINNEN

4.1 EEN BRIEF VAN ELENI

Witness My Feelings on Being an Orthodox

Hallo, mijn naam is Eleni en ik ben een orthodoxe christen. Ik wil graag met u praten over mijn religie. De naam “orthodox” komt van twee Griekse woorden, namelijk “orthos” wat “juist” betekent en “doxa” dat “geloof of denken” betekent. Orthodox betekent daarom juist geloof of denken.

Net als andere christenen geloven wij dat God een Heilige Drie-eenheid is, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Deze Drie-eenheid van drie onderscheiden personen is tegelijkertijd slechts Eén God. Het ware mysterie van onze God werd geopenbaard door Jezus Christus, die de Zoon is die mens werd. Hij woonde in Palestina in de eerste eeuw van de christelijke jaartelling, hij onderwees en verrichtte wonderen, maar daarna werd hij vervolgd en stierf aan het kruis voor onze zonden. Als God stond hij echter uit de dood op. Zijn dood en opstanding openbaarden Gods liefde voor zijn wereld en was het begin van de christelijke kerk.

Iconen, namelijk schilderijen van heilige vrouwen en mannen, verhalen uit hun leven en ons heilige boek, de Bijbel, worden in de orthodoxe kerk gerespecteerd en spelen een belangrijke rol in onze traditie. Ze bedekken de muren van onze kerken of zijn geschilderd op stukken hout. Mijn familie heeft thuis twee van zulke iconen die al vele generaties in ons bezit zijn. Ze worden in de kleine iconenhoek geplaatst die in mijn familie huis voor gebed wordt gebruikt.

Ons heilige boek is de Bijbel of de Heilige Schrift. Het bestaat uit twee delen, het Oude en het Nieuwe Testament. Passages daaruit en vooral uit het Nieuwe Testament worden in onze eredienst voorgelezen. In de Grieksorthodoxe Kerk worden ze gewoonlijk in het Oudgrieks gelezen, wat het soms moeilijk maakt ze te begrijpen.

Een van de belangrijkste symbolen in ons geloof is het kruis, dat ons herinnert aan het offer van Jezus Christus en aan Gods liefde. Wij dragen het meestal om onze hals. We maken het teken van het Kruis over onszelf, vooral tijdens de eredienst of als we bidden.

Orthodoxe christenen bidden gewoonlijk aan het begin en aan het einde van de dag. Een van onze favoriete gebeden is het Gebed van de Heer, een kort gebed dat Jezus Christus aan zijn discipelen leerde en dat sindsdien in onze erediensten, maar ook tijdens het gebed thuis wordt gereciteerd.

De Orthodoxe Kerk kent vele feesten die het hele jaar door worden gevierd. Sommige feesten hebben vaste dagen in het jaar en andere, die elk jaar op een andere datum gevierd worden, worden verplaatsbare feesten genoemd. In de periode voor de grote feesten wordt gewoonlijk gevast, wat betekent dat men bepaalde soorten voedsel niet eet, zoals melk en vleesproducten. Er zijn ook twee vaste vastendagen in de week, woensdag en vrijdag, wanneer we Jezus’ dood aan het kruis gedenken.

Een van de belangrijkste vaste feesten in de winter is Kerstmis, wanneer we de geboorte van Jezus vieren. Het grootste feest is echter Pasen (of Pascha), een verplaatsbaar feest in het voorjaar, ter viering van de dood en verrijzenis van Jezus Christus. Het is een van de meest vreugdevolle feesten in onze traditie. Door een ander rekensysteem vieren wij Pasen op een andere dag dan andere christelijke tradities. Er is een voorbereidende Goede Week en om middernacht na zaterdag vieren we dat Jezus uit de dood is opgestaan. Paaszondag is een dag van grote vreugde en familietijd. Samen eten we gebarsten, roodgeverfde eieren en begroeten we elkaar met de zin “Christus is verrezen”.

Een van de belangrijkste vaste feesten in de winter is Kerstmis, wanneer we de geboorte van Jezus vieren. Het grootste feest is echter Pasen (of Pascha), een verplaatsbaar feest in het voorjaar, ter viering van de dood en verrijzenis van Jezus Christus. Het is een van de meest vreugdevolle feesten in onze traditie. Door een ander rekensysteem vieren wij Pasen op een andere dag dan andere christelijke tradities. Er is een voorbereidende Goede Week en om middernacht na zaterdag vieren we dat Jezus uit de dood is opgestaan. Paaszondag is een dag van grote vreugde en familietijd. Samen eten we gebarsten, roodgeverfde eieren en begroeten we elkaar met de zin “Christus is verrezen”.

Onze parochiekerk is zeer belangrijk voor ons gezinsleven, niet alleen vanwege de viering van de grote feesten en de Goddelijke Liturgie, maar ook omdat enkele van de belangrijkste gebeurtenissen van ons gezinsleven daar plaatsvinden.

Vandaag, bijvoorbeeld, zal mijn jonge zus zich laten dopen en een volwaardig lid van de orthodoxe kerk worden. Tijdens de ceremonie zal ze haar christelijke naam krijgen, ze zal in witte nieuwe kleren gekleed worden en een kruis dragen. Hoewel in de oudheid mensen als volwassenen werden gedoopt, worden kinderen tegenwoordig in de Orthodoxe Kerk meestal in de eerste maanden van hun leven gedoopt. De doop wordt verricht door de priester. De peetouders van mijn zuster, die binnenkort gedoopt zal worden, zullen er zijn om te helpen. Zij zullen haar spirituele ouders zijn en verantwoordelijk voor haar opgroeien volgens de leringen van de orthodoxe kerk. Mijn zus zal Sophia heten, naar een van mijn grootmoeders. Tijdens de ceremonie zal de priester mijn zus drie keer onderdompelen in het water van de doopvont in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Dit is een symbool van sterven en herboren worden in een nieuw leven naar het voorbeeld van Jezus Christus die stierf en opstond uit de dood. Geen wonder dat dit een belangrijke dag in ons gezin is. Na de ceremonie zullen we het vieren met een groot diner en muziek en mijn gelukkige zusje zal een heleboel cadeautjes krijgen!

Well, life and death are a cycle as my grandmother Eleni says. As a family, we celebrated happy events but also the death of some dear friends and relatives. We had to say our goodbyes to my grand-grandfather Nikos some years ago. It was a difficult time for us all. When the casket was placed in the earth the priest poured olive oil and wine in the shape of a cross three times and threw some wheat seeds on it. The priest explained that like the seeds that are buried in the earth to grow and come into light in spring so the dead will rise at the end of the days. Orthodox people believe that death resembles a kind of a long sleep from which all dead will wake in the Second Coming of Jesus. Till then we have to remember them with love. Memorial services are very important, then, and are held on certain days of the year. Women bring sweets and boiled wheat to the church on these days and the family offers almsgiving in the memory of the dead. We are sad but at the same time we hope to meet them again and we never stop to love them.

Vrouwen nemen deel aan alle aanbiddingsevenementen in onze kerk en doen vrijwilligerswerk in het maatschappelijk werk van onze parochie door maaltijden te bereiden voor de armen of door gezinnen in nood te bezoeken. Hoewel wij als gelijkwaardige leden van de gemeenschap worden beschouwd, is het ons niet toegestaan priester te worden of een andere openbare rol in het leven van de gemeenschap te vervullen. Het is jammer, maar zoals vaak wordt gezegd is dit een kwestie van traditie en geschiedenis.

Als leden van een geloofsgemeenschap, maar ook van de samenleving, wordt van ons verwacht dat we leven volgens ons geloof en ook handelen op een wijze die dit geloof weerspiegelt. Het liefhebben van God en onze naaste (of christen of niet-christen) is het hoogste bevel en naast onze regelmatige eredienst en deelname aan de eucharistie, moeten we onze liefde en solidariteit aan andere mensen, maar ook ons respect voor de rest van Gods schepping tonen. Aalmoezen geven en ook een leven van nederigheid en zorgvuldig en eerbiedig gebruik van goederen zijn enkele van de belangrijkste praktische aspecten van het orthodoxe leven. Zoals de priester in onze kerk gewoonlijk in zijn preek zegt, betekent orthodox zijn niet alleen het juiste geloof aanhangen, maar ook naar dit geloof leven.

4.2 Oefeningen

4.2.1 OEFENING 1: WAT HERINNEREN WE ONS UIT DE ERVARING VAN ELENI

Oefening 2: Laten we het over iconen hebben

Iconen nemen een centrale plaats in het orthodoxe leven en de orthodoxe spiritualiteit in. Orthodoxe iconen hebben een diepe symbolische betekenis. Zelfs de gebruikte kleuren staan voor bepaalde ideeën.
Lees de volgende uitleg en kies de kleur die jou het beste lijkt. Leg uit waarom:

Kijk nu naar de volgende icoon van Jezus’ Moeder en Jezus als een jong kind en probeer de boodschap van de gebruikte kleuren te verklaren.

4.2.3 OEFENING 3: DOOPRITUEL

Je hebt Eleni’s volledige beschrijving van het ritueel van de doop gelezen/ bekeken. Probeer de gaten in te vullen met een van de onderstaande woorden. Elk woord kan slechts eenmaal worden gebruikt.

Vandaag is een gelukkige dag in mijn familie. Mijn jonge zus gaat gedoopt worden. Ze zal een volwaardig lid van de Orthodoxe Kerk worden. Tijdens de ceremonie zal ze haar christelijke naam krijgen, ze zal in witte nieuwe kleren gekleed worden en een ................ dragen, alle symbolen van haar nieuwe ................. als christen. Hoewel in de oudheid mensen als volwassenen gedoopt werden, worden tegenwoordig in de Orthodoxe Kerk kinderen gewoonlijk in de eerste maanden van hun leven gedoopt. Peetouders zijn meestal vrienden van het gezin of familieleden. Zij zullen haar geestelijke ouders zijn en verantwoordelijk zijn voor haar opgroeiende naar aanleiding van de leringen van de Orthodoxe Kerk.

In het eerste deel van de ceremonie, zal de priester de naam van mijn zus aankondigen en iedereen zal blij zijn. Hij zal dan haar peettante vragen het Symbool van het .............. voor te dragen namens mijn zus, die natuurlijk nog te jong is om het zelf te lezen.

Dan zal de priester zowel mijn zus als haar peettante voor de doopvont leiden en met de hulp van de peettante zal hij mijn zus met gezegende ..................... zalven, een symbool van zegen en nieuwe schepping. Hij zal haar drie keer in het water van de doopvont in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest onderdompelen. Nou, niet alle baby’s vinden het erg amusant en veel van hen huilen als ze in water ondergedompeld worden. Het is echter een moment van vreugde. Mijn leraar legde ons uit dat dit een symbool van sterven en ..................... worden in een nieuw leven is, naar het voorbeeld van Jezus Christus die stierf en opstond uit de dood. Onmiddellijk na het uit de doopvont komen, vindt de chrismatie plaats. Het is de ...................... van het lichaam van het kind met gezegende olie. Hierdoor zal mijn zus een kind van God worden die de Heilige Geest van God heeft ontvangen. De priester zal een paar haren van haar hoofd ........................... die een klein geschenk symboliseert dat mijn zus tijdens de ceremonie aanbiedt. Ze zal in nieuwe kleren gekleed worden en ze zal een kruis dragen, een belangrijk symbool van geloof voor alle Christenen. Het laat zien dat mijn zuster voortaan in haar eigen leven het voorbeeld van Jezus Christus zal moeten volgen. De peettante zal mijn zusje dragen en een brandende .......................... vasthouden die de eerste stappen van mijn zus in haar nieuwe leven als christen symboliseert. Tenslotte zal de priester een korte passage uit het heilige boek van het Evangelie lezen. Hij zal haar hoofd er mee aanraken en haar zegenen. De mensen tonen hun grote eerbied voor dit boek door het te kussen en zich te ..........................., een typisch gebaar van de Orthodoxen. Als lid van de Kerk zal mijn zus aan de sacramenten van de Kerk deelnemen. Het is geen verrassing dat dit een belangrijke dag in onze familie is. Na de ceremonie zullen we het samen met vrienden met eten, snoep en muziek vieren en mijn gelukkige zusje zal een heleboel geschenken krijgen!

4.2.4 OEFENING 4: DAT IS TRADITIE

Traditie als de opgebouwde ervaring en kennis van de Orthodoxe Christelijke Kerk speelt ook vandaag nog een belangrijke rol in het leven van Orthodoxe Christenen. Vaak wordt echter de vraag gesteld of en in welke mate de traditie het leven van hedendaagse orthodoxe christenen kan of moet vormgeven.
Bespreek, na Eleni’s presentatie te hebben bekeken, de volgende vragen in groepjes van twee:

(1) Denk aan praktijken en gewoonten die in uw familie of uw samenleving als traditioneel worden beschouwd en bespreek ze.
(2) Welke rol denkt u dat traditie speelt in het leven van Orthodoxe Christenen?
(3) Bespreek de voor- en nadelen van de traditie als een autoriteit die het leven van de leden van een religieuze groep regelt (het ene lid van de groep kan de positieve aspecten en het andere de negatieve presenteren).

4.2.5 OEFENING 5: LEVEN VOLGENS GELOOF

Eleni besloot haar brief met de opmerking dat “ Orthodox zijn betekent niet alleen het juiste geloof aanhangen, maar ook naar dit geloof leven”. Dit wordt vaak op allerlei manieren in teksten van de orthodoxe aanbidding herhaald. Bovendien wordt daarin vaak benadrukt dat een ware uiting van liefde jegens God liefde jegens mensen in nood is. Vaak wordt gebruikt Jezus Christus als het prototype van alle mensen die ten onrechte worden vervolgd en lijden.

Lees de volgende verzen van een hymne die op Goede Vrijdag (de vrijdag voor Paaszondag) gezongen wordt. Jozef van Arimathea, een van Jezus’ volgelingen, betreurt zijn dood en vraagt de Romeinen om zijn lichaam om het te begraven.
“Geef mij deze vreemdeling, die vanaf zijn kindertijd als een vreemdeling, een bijwoner, in de wereld geweest is.
…….
Geef mij deze vreemdeling, opdat ik hem in een graf kan verbergen, want als vreemdeling heeft hij geen plaats om zijn hoofd te leggen.”
Welke verbanden zou je met de huidige situaties en uitdagingen kunnen leggen?

Woordenlijst